Thay máu là gì? Những thông tin về điều trị bệnh vàng da ở trẻ nhỏ

Vàng da là một bệnh lý phổ biến xảy ra ở trẻ sơ sinh, tình trạng này xảy ra do bilirubin tích tụ trong máu. Trong một số trường hợp, vàng da có thể nghiêm trọng và cần phải thay máu cho trẻ sơ sinh. Vậy thay máu là gì? Quá trình này diễn ra như thế nào? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây. 

Bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh

Vàng da là hiện tượng da và lòng trắng mắt của trẻ sơ sinh có màu vàng. Tình trạng này xảy ra do bilirubin – một chất màu vàng được tạo ra khi gan phá vỡ các tế bào hồng cầu cũ – tích tụ trong máu.

Vàng da là một vấn đề phổ biến ở trẻ sơ sinh, ảnh hưởng đến khoảng 60% trẻ sinh đủ tháng và 80% trẻ sinh non. Hầu hết các trường hợp vàng da là nhẹ và tự khỏi trong vòng 2-3 tuần. Tuy nhiên, một số trường hợp vàng da có thể nghiêm trọng và cần được điều trị.

Nguyên nhân của vàng da ở trẻ sơ sinh

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến vàng da ở trẻ sơ sinh, bao gồm:

Vàng da sinh lý

Đây là loại vàng da phổ biến nhất ở trẻ sơ sinh, thường do gan của trẻ chưa trưởng thành hoàn toàn và không thể bài tiết bilirubin hiệu quả. Vàng da sinh lý thường xảy ra trong 2-3 ngày đầu tiên sau sinh và tự khỏi trong vòng 2-3 tuần.

Vàng da do sữa mẹ

Vàng da do sữa mẹ thường xảy ra ở trẻ bú sữa mẹ trong vài ngày đầu tiên sau sinh. Nguyên nhân là do sữa mẹ có thể làm tăng lượng bilirubin trong máu của trẻ. Vàng da do sữa mẹ thường vô hại và tự khỏi trong vòng 2-3 tuần.

Vàng da do tắc nghẽn mật

Tắc nghẽn mật có thể do sỏi mật hoặc các vấn đề về gan. Tắc nghẽn mật sẽ ngăn cản bilirubin chảy ra khỏi cơ thể.

Vàng da do thiếu máu tán huyết

Thiếu máu tán huyết là tình trạng các tế bào hồng cầu bị phá hủy quá nhanh. Khi các tế bào hồng cầu bị phá hủy, bilirubin sẽ được giải phóng vào máu.

Ngoài ra còn một số nguyên nhân khác như nhiễm trùng, bất thường về gan,…

Một số phương pháp điều trị vàng da ở trẻ

Ánh sáng trị liệu

Đây là phương pháp điều trị phổ biến nhất cho vàng da ở trẻ sơ sinh. Ánh sáng xanh lam có thể giúp phá vỡ bilirubin trong máu. Trẻ sẽ được đặt dưới đèn chiếu sáng đặc biệt trong vài giờ mỗi ngày.

Truyền dịch

Truyền dịch có thể giúp loại bỏ bilirubin khỏi cơ thể. Truyền dịch thường được sử dụng trong trường hợp vàng da nặng.

Thay máu

Thay máu có thể được thực hiện trong trường hợp vàng da rất nặng. Thay máu sẽ loại bỏ bilirubin khỏi máu và thay thế bằng máu mới.

Thay máu là gì?

Một trong những phương pháp điều trị vàng da ở trẻ sơ sinh là thay máu một phần hoặc thay máu hoàn toàn. Vậy thay máu là gì? 

Thay máu là một thủ thuật y tế mà trong đó một phần hồng cầu tán huyết, gắn kháng thể và kháng thể chưa trưởng thành được loại bỏ từ máu của bệnh nhân mắc bệnh lý tán huyết đồng miễn dịch. Thủ thuật này giúp giảm mức độ bilirubin tự do trong máu và thay thế bằng máu từ nguồn hiến. Thay máu cũng được sử dụng trong một số trường hợp khác, đặc biệt là khi mức độ bilirubin trong máu tăng cao đến mức có thể gây nguy hiểm cho hệ thống thần kinh.

Thủ thuật này có thể được thực hiện theo hai cách:

• Thay máu toàn phần: Loại bỏ toàn bộ lượng máu trong cơ thể và thay thế bằng máu của người hiến. Phương pháp này thường được sử dụng để điều trị các tình trạng như ngộ độc, nhiễm trùng nặng, tổn thương tế bào hồng cầu, suy gan, ung thư,…
• Thay máu bán phần: Loại bỏ một lượng máu nhất định (thường là 10-20% lượng máu trong cơ thể) và thay thế bằng máu của người hiến. Phương pháp này thường được sử dụng để điều trị các tình trạng như vàng da ở trẻ sơ sinh, thiếu máu, rối loạn đông máu,…

Những lưu ý khi thay máu

Thay máu là là phương pháp điều trị vàng da ở trẻ sơ sinh, vậy những lưu ý khi thay máu là gì? Dưới đây là một số điều cần lưu ý:

Trước khi thay máu:

• Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe của trẻ và xác định xem trẻ có phù hợp với thay máu hay không.
• Trẻ sẽ được xét nghiệm máu để xác định loại máu phù hợp.
• Có thể trẻ sẽ được truyền dịch để bù nước và duy trì huyết áp.

Sau khi thay máu:

• Trẻ cần được theo dõi tại bệnh viện trong vài ngày.
• Cần theo dõi các dấu hiệu nhiễm trùng, chẳng hạn như sốt, ớn lạnh, hoặc đau nhức.
• Cần kiểm tra bilirubin thường xuyên để đảm bảo bilirubin đã giảm xuống mức an toàn.
• Có thể trẻ sẽ cần tiếp tục điều trị bằng ánh sáng để giảm bilirubin.

Chống chỉ định khi thay máu là gì? 

• Huyết động không ổn định.
• Bị suy hô hấp nặng hoặc sốc.
• Không đặt được ống catheter vào rốn.
• Thiếu nguồn máu phù hợp và máu tươi (dưới 5 ngày).

Thực hiện kỹ thuật thay máu

• Nhân viên y tế rửa tay, mặc áo choàng, và đeo găng tay vô trùng.
• Tráng catheter, hệ thống dây nối và các thiết bị bằng nước muối.
• Tiến hành đặt catheter tĩnh mạch vào vùng rốn.
• Nối hệ thống 3 chia với catheter tĩnh mạch ở vùng rốn, sau đó nối các 3 chia với bịch máu và túi chứa máu thải ra.
• Thực hiện kỹ thuật pull-push, tránh tạo ra áp lực quá mạnh khi rút hoặc bơm máu.
• Lượng máu thay thế mỗi chu kỳ được tính bằng cách nhân cân nặng của bệnh nhân với hệ số 5; lượng máu được rút ra phải bằng lượng máu được bơm vào; thời gian thực hiện mỗi chu kỳ là khoảng 1 – 1,5 phút.
• Khi quá trình thay máu hoàn thành, catheter tĩnh mạch ở vùng rốn được rút ra.
• Sau quá trình thay máu, tiếp tục sử dụng đèn chiếu và hạn chế việc ăn uống trong ít nhất 6 giờ để giảm nguy cơ viêm ruột hoại tử. 

Bài viết trên đã giải đáp cho bạn đọc về câu hỏi “Thay máu là gì?” và cung cấp những thông tin liên quan. Vàng da ở trẻ sơ sinh là một bệnh lý phổ biến và hoàn toàn có phương pháp điều trị nên bạn đọc không nên quá lo lắng.

Xem thêm: Vàng da sơ sinh: Nguyên nhân và dấu hiệu