Tắc tia sữa là gì? Dấu hiệu nhận biết tắc tia sữa

Tắc tia sữa gây nhiều khó chịu cho cả mẹ và bé, vì vậy bạn cần biết tắc tia sữa là gì và những dấu hiệu nhận biết tắc tia sữa của mẹ nhé!

1. Tắc tia sữa là gì?

Sữa mẹ được sản xuất ra từ các nang sữa, theo các ống dẫn đổ về xoang chứa sữa nằm ở phía sau quầng vú, dưới hoạt động bú mút của con trẻ mà sữa sẽ chảy ra ngoài. Tuy nhiên, vì một lý do nào đó mà lòng ống dẫn bị hẹp, bít lại làm sữa không thể thoát ra ngoài được được gọi là tắc tia sữa.

Vậy tắc tia sữa là gì? Đó là hiện tượng tuyến sữa vẫn tiết ra sữa bình thường nhưng ống dẫn sữa bị hẹp lại hoặc ứ tắc khiến sữa thông thể thoát ra ngoài đầu vú được. Hiện tượng này thường xảy ra ở các sản phụ trong những ngày đầu sau sinh và trong thời kỳ nuôi con bằng sữa mẹ.

Trong khi đó mẹ vẫn tiếp tục tiết sữa, khiến cho bầu vú căng lên và tình trạng bị tắc sữa lại càng nghiêm trọng.

Tắc sữa có thể xảy ra ở một bên ngực (gọi là tắc sữa một bên hay tắc tia sữa cục bộ) hoặc tắc cả hai bên ngực. Dù là trong trường hợp nào thì tắc sữa cần được chữa trị càng sớm càng tốt.

Cần phân biệt tắc sữa với ít sữa nhé. Ít sữa là hiện tượng ống dẫn sữa không có vấn đề nhưng tuyến sữa lại hoạt động kém khiến sữa tiết ra ít, bầu vú nhão.

2. Dấu hiệu nhận biết tắc tia sữa

Dấu hiệu tắc tia sữa thường xuất hiện sau sinh với biểu hiện là bầu vú căng to, đau nhức, không tiết sữa, sốt nhẹ. Nếu như không tìm cách cải thiện kịp thời thì tình trạng bệnh và hậu quả sẽ nghiêm trọng, điển hình là viêm tuyến sữa.

Chính vì vậy, ngay khi mẹ phát hiện bầu vú căng to hơn bình thường thì phải để ý quan sát xem bề mặt vú có bị ửng đỏ, có đau khi chạm vào hay không. Nếu tình trạng này còn đi kèm sốt nhẹ thì mẹ nên nhanh chóng tìm cách làm tan sữa vón kết và khơi thông dòng sữa khác.

Trong y học, tắc tia sữa được chia thành 6 cấp bậc, mẹ có thể tham khảo bài viết để biết mình đang có những triệu chứng ở cấp độ nào để cách điều trị phù hợp.

Cấp độ 1: Tắc tia sữa sau khi sinh 2 ngày

Triệu chứng: Sau khi sinh, bầu sữa căng và tức, cảm thấy đầu ti nhức mỗi khi bé đòi bú và không có giọt sữa nào ra sau đó. Dù mẹ cố gắng bóp nhưng chỉ ra giọt không bắn thành tia, một vài mẹ còn cảm thấy có cục u hoặc có sữa bị rỉ ra.

Thời gian: Hiện tượng xảy ra khi mẹ mới sinh con được 2 – 5 ngày.

Điều trị tại nhà: Mẹ có thể áp dụng các biện pháp dân gian như chườm ấm, massage nhẹ nhàng bầu ngực.

Tuy nhiên, cần hạn chế không lặn bóp quá mạnh gây tổn thương viêm đường ống sữa. Một số bài thuốc như đắp và uống lá bồ công anh hay dùng lá đinh lăng trị tắc sữa cũng có thể đem đến những hiệu quả tích cực

Cấp độ 2: Tắc tia sữa đau rát đầu ti

Triệu chứng: Mẹ bị sốt ở nhiệt độ cao khoảng 38^oC, đầu ti bị ửng đỏ và đau rát thường xuyên. Nếu sờ vào bầu ngực cảm thấy có một số cục cứng ở khắp bầu. Có thể đã chuyển sang viêm tuyến vú và mẹ luôn cảm thấy cơ thể mệt mỏi.

Cấp độ 2: Tắc tia sữa đau rát đầu ti và nếu sờ vào bầu ngực cảm thấy có một số cục cứng ở khắp bầu. 

Thời gian: Sau khi tắc tia sữa ở cấp độ 1 thì khoảng 3-4 ngày sẽ xuất hiện triệu chứng trên.

Điều trị tại nhà: Mẹ vẫn nên áp dụng các mẹo dân gian như chườm ấm, massage nhẹ nhàng bầu ngực và một sử dụng một số loại lá đắp và uống như cấp độ 1.

Cấp độ 3: Viêm tắc chuyển sang có mủ

Biểu hiện: Tương tự như ở cấp độ 2 nhưng khi sờ vào bầu ngực kiểm tra và bóp nhẹ thì ra có dịch có mủ. Nếu đến mức độ này mẹ thường sốt cao khoảng 38,5 độ C trở lên và chuyển sang trạng thái bệnh viêm tuyến vú và đã có mủ.

Thời gian: Xuất hiện khi mẹ để tắc tia sữa từ 5-7 ngày không điều trị. Tùy vào sức khỏe của mẹ mà có thể phát hiện bệnh sớm hơn.

Điều trị tại nhà: Áp dụng song song hai biện pháp mẹo dân gian như cấp độ 1 và kết hợp các các phương pháp thông tắc tia sữa tại nhà. Có thể mẹ sẽ phải dùng đến thuốc kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ để đẩy mủ ra tránh trường hợp bệnh nặng hơn và gây áp xe.

Cấp độ 4: Tắc tia sữa chớm áp xe

Triệu chứng: Biểu hiện vẫn là sốt cao 38,5^oC, đầu ti bị ửng đỏ đau rát, sờ bầu ngực có một số cục cứng và khi kiểm tra và bóp nhẹ ra có dịch mủ đặc.

Cấp độ 4, đầu ti mẹ bị ửng đỏ đau rát , sờ bầu ngực có một số cục cứng.

Thời gian: Bệnh xuất hiện khi để tắc tia sữa nhiều ngày không được điều trị. Tùy vào tình trạng sức khỏe của mẹ mà bệnh xuất hiện sớm hay muộn.

Điều trị tại nhà: Vẫn dùng phương thuốc dân gian đắp và uống lá bồ công anh hay lá đinh lắc điều trị dài ngày để tiêu hết mủ. Song song kết hợp các phương pháp thông tắc tia sữa tại nhà và uống kháng sinh theo chỉ định để đẩy mủ ra tránh trường hợp bệnh nặng hơn và gây áp xe kèm một số bệnh lý nguy hiểm khác.

Cấp 5: Chớm bị áp xe và phải tiêm điều trị

Triệu chứng: Giống như dấu hiệu của cấp độ 4.

Thời gian: Bệnh nặng do để nhiều ngày không được điều trị.

Điều trị: Các biện pháp dân gian không còn hiệu quả ở trường hợp này mà chỉ gây đau nhức thêm. Trường hợp này bắt buộc phải chích tại các bệnh viện phụ sản chuyên khoa hoặc phòng khám uy tín.

Cấp 6: Mẹ cần được nhập viện

Trường hợp tắc tia sữa có nguồn gốc khác, như dị dạng đầu vú, dị dạng các nang tuyến sữa cần được thăm khám tại bệnh viện chuyên khoa và điều trị càng sớm càng tốt.

Ngay khi phát hiện dấu hiệu tắc tia sữa mẹ nên tìm cách khắc phục và điều trị sớm vì càng để lâu càng ảnh hưởng đến sức khỏe bé yêu và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của mẹ.

Xác định rõ tắc tia sữa là gì và dấu hiệu khi mẹ bị tắc tia sữa là gì sẽ giúp mẹ khắc phục cũng như phòng tránh tắc sữa sau sinh hiệu quả.

Thanh Hoa