Tùy từng trường hợp mà sẽ có cách điều trị hội chứng bàn chân bẹt cho phù hợp. Các lựa chọn điều trị thường là dùng thuốc, vật lý trị liệu bàn chân bẹt và phẫu thuật. Tuy nhiên, phương pháp được lựa chọn nhiều nhất vẫn là tập vật lý trị liệu. Đây là phương pháp an toàn, dễ thực hiện và có hiệu quả cao. Hãy tham khảo bài viết sau để tìm hiểu vật lý trị liệu cho trẻ có bàn chân bẹt là như thế nào.
Hội chứng bàn chân bẹt ở trẻ em là gì?
Ở người bình thường, lòng bàn chân có độ vòm, có khoảng cách so với bề mặt đứng nhờ các cơ và dây chằng. Tác dụng của vòm này là giúp giữ thăng bằng cho cơ thể và di chuyển linh hoạt hơn. Đồng thời, nó cũng giúp giảm áp lực tác động ngược lại của mặt đất lên cổ chân, đầu gối và hông khi đi, đứng.
Đặc điểm của người mắc hội chứng bàn chân bẹt là vòm trong lòng bàn chân thấp hơn so với bình thường – cả lòng bàn chân tiếp xúc với mặt đất mà không có khoảng trống ở giữa. Đi kèm theo đó là tình trạng gót chân vẹo ra ngoài.
Ở trẻ từ sơ sinh tới 3 tuổi, do cấu trúc vòm chân chưa phát triển nên trẻ có hiện tượng bàn chân bẹt sinh lý. Tuy nhiên, nếu trẻ sau 3 tuổi vẫn chưa xuất hiện vòm chân thì đó là hội chứng bàn chân bẹt bệnh lý, cần áp dụng các biện pháp điều trị sớm. Vật lý trị liệu cho trẻ có bàn chân bẹt là một trong những phương pháp điều trị phổ biến.
Thế nào là tập vật lý trị liệu cho trẻ?
Vật lý trị liệu là phương pháp có tác dụng giảm đau, phục hồi chức năng, tăng hiệu quả điều trị. Phương pháp này sử dụng các yếu tố vật lý như vận động cơ thể, tác động cơ học hay tác động lên cơ thể bằng sóng siêu âm, nhiệt độ…
Khi trẻ có triệu chứng của một trong các vấn đề sức khỏe sau thì cần tập vật lý trị liệu cho trẻ:
- Gặp các bệnh lý xương khớp như viêm cột sống, viêm đa rễ dây thần kinh, vẹo cột sống, liệt thần kinh ngoại biên…;
- Tổn thương thần kinh – cơ như tổn thương tủy sống, chấn thương sọ não, viêm màng não, bại não;
- Rối loạn di truyền, dị tật bẩm sinh;
- Bị chấn thương;
- Sau quá trình điều trị các bệnh lý;
- Mắc bệnh lý về hô hấp như viêm phổi, hen phế quản, tắc nghẽn phổi.
Các bài vật lý trị liệu cho trẻ có bàn chân bẹt hiệu quả
Sau đây là một số bài tập vật lý trị liệu cho trẻ có bàn chân bẹt đơn giản nhất mà cha mẹ có thể hướng dẫn trẻ tập ở nhà:
Lăn chân với bóng
Cách thực hiện:
- Chuẩn bị 1 trái bóng nhỏ;
- Trẻ ngồi trên ghế, giữ tư thế ngồi thẳng lưng trong suốt buổi tập luyện;
- Đặt trái bóng dưới lòng bàn chân bẹt của trẻ;
- Hướng dẫn trẻ lăn tròn và di chuyển trái bóng. Chú ý nên chú trọng nhiều vào khu vực vòm chân;
- Mỗi chân tập trong khoảng 5 phút.
Nâng vòm bàn chân
Cách thực hiện:
- Trẻ đứng thẳng lưng, dang hai chân rộng bằng vai;
- Hai bàn chân nghiêng hướng ra phía ngoài, nâng mé chân bên trong để dồn trọng lực ra phía rìa ngoài chân;
- Các ngón chân cần phải luôn bám với mặt đất;
- Đưa chân trở lại vị trí ban đầu;
- Lặp lại động tác liên tục khoảng 10 – 15 nhịp/lần, nghỉ 20 giây;
- Mỗi buổi tập thực hiện 2 – 3 đợt tập như trên.
Nâng vòm bàn chân với bục
Cách thực hiện:
- Trẻ đứng trên một cái bục hoặc trên bật thang. Nên kê bục gần chỗ có tay vịn hoặc vịn vào cầu thang để giữ thăng bằng, tránh bị ngã. Hướng dẫn trẻ đứng sát mép sau bục, gót chân chạm vào mép bục;
- Đưa chân phải về phía sau, cách mép bục một khoảng bằng một bàn chân, gót chân nằm ngoài bục;
- Khuỵu đầu gối chân trái xuống để hạ thấp trọng tâm cơ thể;
- Đầu gối chân phải cần giữ thẳng, lấy phần trên của bàn chân để giữ thăng bằng để không bị ngã;
- Nhón gót chân trái lên tối đa rồi từ từ hạ xuống;
- Thực hiện các động tác 10 – 15 lần;
- Đưa chân trở về vị trí ban đầu;
- Thực hiện các động tác này với chân bên kia;
- Mỗi bên chân thực hiện 2 – 3 lần.
Đứng bằng gót chân – mũi chân
Cách thực hiện:
- Trẻ đứng thẳng, 2 tay buông xuôi song song với cơ thể. Để giữ thăng bằng có thể sử dụng thêm tay vịn;
- Trẻ nâng gót chân tối đa theo phương thẳng đứng để dồn lực vào mũi chân;
- Giữ nguyên trong 5 giây rồi hạ xuống từ từ, gót chân trở về vị trí ban đầu;
- Trẻ phải giữ lưng thẳng trong quá trình tập;
- Mỗi lần tập khoảng 10 – 15 nhịp nhấc chân, lập lại 2 – 3 đợt.
Co giãn gót chân
Cách thực hiện:
- Trẻ đứng thẳng, đặt hai tay bên hông hoặc chống tay vào mặt tường phía trước;
- Trẻ bước chân phải lên trước cùng lúc đó bước chân trái về phía sau, sao cho gót chân luôn tiếp xúc với mặt đất, khoảng cách hai chân rộng bằng vai;
- Từ từ khuỵu chân phải xuống, trọng tâm cơ thể hạ thấp về phía trước tới khi bắp chân và cơ cổ chân trái căng lên;
- Giữ nguyên tư thế trong 30 giây, rồi từ từ đưa trọng tâm cơ thể trở về vị trí ban đầu;
- Thực hiện các thao tác trên đối với chân kia;
- Trẻ luôn giữ lưng thẳng trong suốt quá trình tập luyện;
- Mỗi chân tập 3 lần.
Lăn chân với khăn
Cách thực hiện:
- Trẻ ngồi thẳng lưng trên ghế, hai chân đặt song song, đầu gối vuông góc;
- Đặt một chân ở giữa tấm khăn;
- Gót chân ấn xuống, cố định tại một vị trí. Lưu ý không di chuyển và không nhấc gót chân lên khỏi mặt đất trong lúc tập;
- Co các đầu ngón chân, ghì xuống sàn, gấp – duỗi các ngón chân như đang chà khăn. Các ngón chân luôn bám chặt mặt đất;
- Khi cảm thấy mỏi chân thì dừng lại;
- Đổi sang chân bên kia, mỗi bên tập 2 – 3 lần.
Luyện tập với ngón chân
Cách thực hiện
- Trẻ đứng thẳng, tay đặt bên hông;
- Gót chân luôn chạm sàn, tập đồng thời cả 2 chân;
- Nhấc ngón chân cái lên khỏi mặt đất, lấy 4 ngón chân còn lại làm trụ, giữ 5 giây;
- Hạ ngón chân cái xuống, nhấc 4 ngón chân còn lại lên khỏi mặt đất, giữ 5 giây;
- Luân phiên tập trong vòng 5 – 10 nhịp tới khi mỏi chân thì dừng lại;
- Nghỉ khoảng 30 giây và bắt đầu lặp lại;
- Tập 2 – 3 lần/buổi tập.
Lưu ý gì khi điều trị hội chứng bàn chân bẹt cho trẻ?
Một số người cho rằng bàn chân bẹt là tình trạng bất thường của xương bàn chân nên chỉ cần phẫu thuật. Tuy nhiên, trừ khi các phương pháp khác khác như vật lý trị liệu không có hiệu quả thì phẫu thuật được xem là lựa chọn cuối cùng. Vì khi can thiệp phẫu thuật sẽ xảy ra nhiều nguy cơ, ảnh hưởng tới các cơ quan khác. Vì vậy, phương pháp được ưu tiên áp dụng vẫn là vật lý trị liệu.
Khi hướng dẫn trẻ tập vật lý trị liệu, phụ huynh cần lưu ý những điều sau:
- Cần tham khảo ý kiến tư vấn của các bác sĩ có chuyên môn để chọn các bài tập phù hợp với trẻ;
- Không cho trẻ tập các động tác quá sức hoặc sử dụng các dụng cụ nắn chỉnh có khả năng tác động mạnh vào xương;
- Để có được hiệu quả tốt nhất, trẻ cần kiên trì tập luyện thường xuyên;
- Không cho trẻ khiêng đồ nặng;
- Trẻ bị béo phì sẽ gây nhiều áp lực tới chân. Do đó, cần xây dựng một chế độ ăn hợp lý cho trẻ để đạt cân nặng phù hợp.
Tóm lại, các bài tập vật lý trị liệu cho trẻ có bàn chân bẹt mang lại hiệu quả tốt trong việc cải thiện hội chứng này ở trẻ. Phụ huynh cần giám sát trong lúc trẻ tập luyện để đảm bảo trẻ thực hiện một cách nghiêm túc, đúng cách và an toàn.
Xem thêm: Vật lý trị liệu hô hấp nhi là gì? Quy trình thực hiện ra sao?
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc Chuyên viên y tế để được tư vấn cho từng trường hợp Bệnh cụ thể, tuyệt đối không làm theo hướng dẫn của bài viết.
